Δήμος Νεάπολης Μέρος΄Γ(Αλιάκμονας)

Εδώ σε αυτήν μας την τρίτη ανάρτηση που αφορά την περιοχή της Νεάπολης θα αναφερθούμε στο Δημοτικό Διαμέρισμα του χωριού Αλιάκμονα και στον ομώνυμο ποταμό που διασχίζει την περιοχή του Βο'ί'ου περνώντας μπροστά από το χωριό,μιας περιοχής απαράμιλλου κάλους και ομορφιάς που θα πρέπει να χαίρονται και να απολαμβάνουν όλοι.

το χωριό Αλιάκμονας

και μια φωτογραφία που η λήψη της έγινε στης 9/3/2010
μέσα απο την Νεάπολη και φαίνονται τα χιονισμένα βουνά
της περιοχής μας που τόσο αγαπάμε και χαιρόμαστε κάθε της
σπιθαμή.

Στην συνέχια θα αναφερθούμε σε λιγά ιστορικά στοιχία που αφορούν στην περιοχή του Αλιάκμονα.


Αλιάκμονας Κοζάνης
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο Αλιάκμονας είναι χωριό της επαρχίας Βοΐου του νομού Κοζάνης χτισμένο στην αριστερή όχθη του Αλιάκμονα ποταμού (εξ ου και το όνομα). Μέχρι το 1927 ονομαζόταν Βρατίνι. Το όνομα άλλαξε σε Παλιούριον μέχρι το 1960 και έως σήμερα έχει το όνομα Αλιάκμονας. Σε στατιστική αναφορά στις αρχές του 20ού αιώνα, αναφέρεται ως ελληνικό χωριό στο Σαντζάκιο Σερβίων με πληθυσμό 400 κατοίκων.

Είναι το χαμηλότερο χωριό της επαρχίας με υψόμετρο 550 μέτρων περίπου με θέα από νοτιοανατολικά έως βορειοδυτικά λόγω της σταδιακής ανύψωσης του εδάφους με λόφους. Φαίνονται τα βουνά Τύμφη, Σμόλικας, Βόιο, Γράμμος και στα βορειοανατολικά έχει το βουνό Ριζό και το Άσκιο. Έχει εύφορο κάμπο στην κοιλάδα του ποταμού Αλιάκμονα. Συντηρείται παραγωγή καπνών και σίτου, ενώ οι κάτοικοί του ασχολούνται και με την κτηνοτροφία.
Ανάμεσα από το χωριό και το ποτάμι τελευταία έχει κατασκευαστεί ο κάθετος άξονας της Εγνατίας οδού με έξοδο που φέρει την ονομασία του Αλιάκμονα διπλά από το χωριό. Έτσι η πρόσβαση από Κοζάνη (54 χιλιόμετρα) και Θεσσαλονίκη έγινε σύντομη και εύκολη (περίπου 90 λεπτά από Θεσσαλονίκη). Από την έδρα του Δήμου Νεαπόλεως, Νεάπολη, απέχει 5 χιλιόμετρα.

Στην περιοχή υπήρχε οικισμός και κατά την αρχαιότητα, όπως μαρτυρούν αρχαία ευρήματα π.χ. το άγαλμα της Αφροδίτης του 4ου αιώνα π.Χ. του γλύπτη Σκόπα, ενώ έχει ανευρεθεί και το ψηφιδωτό δάπεδο ναού των παλαιοχριστιανικών χρόνων.

Βιβλιογραφία
• Βυτανιώτης, Αχιλλέας Β. (1999). Αλιάκμων (Βρατίνι) Βοϊου : ιστορία, παράδοση, λαογραφία, κοινωνική ζωή : η διαδρομή του μόχθου μέσα στο χρόνο. Κιλκίς: Εκδόσεις Μαχητής. σσ. 136.

Αλιάκμονας
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο Αλιάκμονας (καθ. Αλιάκμων) είναι ποταμός στη Δυτική Μακεδονία. Είναι ο μεγαλύτερος σε μήκος ποταμός της Ελλάδας που πηγάζει σε ελληνικό έδαφος· οι άλλοι μεγάλοι ποταμοί (Έβρος, Νέστος και Αξιός) πηγάζουν σε ξένα εδάφη.

Το όνομα Αλιάκμων είναι σύνθετο και προέρχεται από το άλς (άλας, θάλασσα) και από το άκμων (αμόνι). Σύμφωνα με την Ελληνική Μυθολογία ο Αλιάκμων ήταν ένας από τους ποτάμιους θεούς, παιδί του Ωκεανού και της Τηθύος, κατά την προσφιλή αλληγορική ιδεο-ανθρωπόμορφη αντίληψη των αρχαίων Ελλήνων επί των γεωλογικών ανακατατάξεων μετά τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα.
Μια αρχαία παράδοση λέει ότι όσα πρόβατα έπιναν νερό από τον Αλιάκμονα άλλαζαν χρώμα και γίνονταν λευκά. Η παράδοση αυτή επιβεβαιώνεται από μια καταγραφή του Λατίνου συγγραφέα Πλίνιου (23-79 μ.Χ.), που μεταφρασμένη από τα λατινικά, λέει: "Ωσαύτως εν Μακεδονία, όσοι θέλουσι να έχωσι πρόβατα λευκά άγουσιν εις τον Αλιάκμονα, όσοι δε μέλανα εις τον Αξιόν".
Οι Τούρκοι τον έλεγαν Iντζέ-καρά (ψηλός και μαύρος) και οι Σλάβοι Μπίστριτσα (Бистрица, γοργοπόταμος).

Μορφολογία
Ο Αλιάκμονας είναι το μακρύτερο ποτάμι της Ελλάδας και βρίσκεται εξ'ολοκλήρου σε Ελληνικό έδαφος με συνολικό μήκος 322 χλμ. Σχηματίζεται από τη συμβολή δύο μικρότερων ποταμών, του Βέλιτσα ή Μπελίτσα και του Ζέλοβα ή Ζάλοβο.
Ο Αλιάκμονας, πριν γίνει το φράγμα της εκτροπής του κοντά στο χωριό Αγία Βαρβάρα στα μέσα της δεκαετίας του 1950, δεν είχε σταθερή (πεδινή) κοίτη. Συχνά πλημμύριζε και σχημάτιζε εκτεταμένα έλη. Νωπή παραμένει στη μνήμη των παλιότερων κατοίκων της περιοχής (Βέροιας, Αλεξάνδρειας) η καταστρεπτική του μανία κατά το Δεκέμβριο του 1935.
Ο ποταμός πηγάζει από τα βουνά Βέρνο, Γράμμο και Βόιο, στα σύνορα της χώρας με την Αλβανία, και εκβάλλει στο Αιγαίο Πέλαγος μεταξύ της Θεσσαλονίκης και της Κατερίνης. Περνάει από τους νομούς Καστοριάς, Γρεβενών, Κοζανης, Ημαθίας, Πιερίας και χύνεται στο Θερμαϊκό κόλπο.
Χείμαροι και παραπόταμοι του Αλιάκμονα είναι ο Γράμμος, ο Στραβοπόταμος, η Πραμόριτσα, ο Γρεβενίτικος, ο Βενέτικος, ο Σαραντάπορος, ο Τριπόταμος (ποτάμι) και άλλοι. Σχεδόν σε όλο το μήκος του επί του νομού Κοζάνης σχηματίζει την τεχνητή λίμνη του Πολυφύτου η οποία δημιουργήθηκε μετά την κατασκευή του ομώνυμου φράγματος. Πάνω από τη λίμνη βρίσκεται η γέφυρα των Σερβίων, τμήμα της εθνικής οδού Αθηνών-Κοζάνης.

Υδροβιότοπος
Ο Αλιάκμονας διαθέτει 33 είδη ψαριών ενώ ο Αξιός 36. Από αυτά γύρω στα 30 είναι αυτόχθονα και τα υπόλοιπα εισάχθηκαν με ανθρώπινη παρέμβαση. Πολλά από αυτά θεωρούνται σπάνια και ένα, το μαυροτσιρώνι, δε ζει πουθενά αλλού στο κόσμο, είναι δηλαδή ενδημικό. Από αυτά τα είδη των ψαριών τα περισσότερα δεν έχουν εμπορική αξία, παρά μόνο βιολογική καθώς στηρίζουν την τροφική αλυσίδα. Άλλα ψάρια που απαντώνται στον Αλιάκμονα είναι το γριβάδι και η ιριδίζουσα πέστροφα, που δηλώνει πως τα νερά του ποταμού είναι ακόμη καθαρά. Στις εκβολές απαντώνται λίγα χέλια, τα οποία δεν μπορούν να μεταναστεύσουν επειδή εμποδίζονται από τα φράγματα.
Για τους ερασιτέχνες ψαράδες έχει εμπλουτιστεί ο ποταμός από ιριδίζουσα πέστροφα εισαγόμενη η οποία δεν αναπαράγεται εύκολα και έτσι δεν υπάρχει κίνδυνος διαταραχής του οικοσυστήματος του ποταμού.
Στο Δέλτα του Αλιάκμονα και του Αξιού συναντώνται κέφαλοι και λαβράκια. Στις αβαθείς θαλάσσιες εκτάσεις που δημιουργούνται βρίσκει χώρο αναπαραγωγής ο γόνος πολλών ψαριών του Αιγαίου ενώ στην περιοχή παράγεται περίπου το 90% της συνολικής παραγωγής μυδιών στην Ελλάδα. Η Αλυκή Κίτρους είναι μια έκταση 2.540 στρεμμάτων από την οποία παράγονται ετησίως 15 - 20.000 τόνοι αλάτι.
Πολλά είδη πουλιών έχουν παρατηρηθεί στην περιοχή του Αλιάκμονα. Τα πουλιά χρησιμοποιούν την περιοχή για να φιλοξενηθούν και να ξεχειμωνιάσουν, όπως οι πάπιες, είτε να ξεκουραστούν στο μακρύ μεταναστευτικό τους ταξίδι. Έχουν παρατηρηθεί 215 είδη πουλιών, από τα οποία το 1/3 περίπου φωλιάζει στην περιοχή. Πάνω από 10% των πουλιών κινδυνεύουν να εξαφανιστούν. Ανάμεσα τους, ο αργυροπελεκάνος και η λεπτομύτα, που θεωρούνται από τα πιο σπάνια πουλιά στον κόσμο. Σημαντικό είναι ότι 27 σπάνια και προστατευόμενα είδη πουλιών φωλιάζουν στην περιοχή, όπως ο πορφυροτσικνιάς είδος ερωδιού.
Το Δέλτα
Εκεί, όπου ο ποταμός ενώνεται με τη Θάλασσα, έχει σχηματιστεί με τα χρόνια ένα εκτεταμένο Δέλτα που φτάνει τα 40.000 στρέμματα, έκταση κατά πολύ μικρότερη σε σύγκριση με το Δέλτα του Αξιού (220.000 στρέμματα). Αιτία το μεγάλο φράγμα που κατασκευάστηκε και κατακρατεί ένα μεγάλο μέρος των φερτών υλών. Αποτέλεσμα αυτού είναι να μειωθούν σημαντικά οι προσχώσεις και κατά την περίοδο του καλοκαιριού, που τα νερά είναι λιγοστά, η θάλασσα εισχωρεί και κατακλύζει ένα μεγάλο μέρος της κοίτης του ποταμού.
''Γκά'ι'ντα(παραδοσιακό) με το συγκρότημα του Νίκου Αδαμόπουλου απο το Καλονέρι''