Δήμος Νεάπολης Μέρος Ά(Ιστορικό της Νεάπολης)

Περιμετρική πανοραμικη φωτογράφιση της Νεάπολης

Συνεχίζωντας το οδηπορικό μας πηγαμε στην περιοχή της Νεάπολης όπου φωτογραφίσαμε αρχικά την Πόλη της Νεάπολης περιμετρικα και σε αυτην την πρώτη μας ανάρτηση που αφορά τον Δήμο της Νεάπολης θα παρουσιάσουμε φωτογραφίες απο την περιοχή γύρο απο την Νεάπολη με ένα σύντομο ιστόρικό,και στην συνέχια στις επόμενες αναρτήσεις μας θα αναφερθούμε πιο συγκεκριμένα στα δημοτικά διαμερίσματα που αποτελούν τον Δήμο Νεάπολης

Δήμος Νεάπολης Κοζάνης



Ο Δήμος Νεάπολης είναι ένας δήμος του νομού Κοζάνης. Βρίσκεται στο δυτικό τμήμα του νομού. Καταλαμβάνει έκταση 238.277 στρεμμάτων και έχει (πραγματικό) πληθυσμό 5.121 κατοίκους. Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία . Έδρα του είναι η Νεάπολη, από την οποία πήρε και το όνομά του.
Οι ρίζες της Ιστορίας του Δήμου φτάνουν στην εποχή του Μ. Αλεξάνδρου. Σύμφωνα με τον αρχαιολόγο κ. Αντ. Κεραμόπουλο, η Λεβαία - αρχαία πόλη, απ' όπου προήλθαν οι Αργεάδες Βασιλείς, οι οποίοι μετοίκησαν και έκτισαν τη Βεργίνα - πιθανόν να είναι η τοποθεσία « Ανάνα » της Πλατανιάς, ενώ κατά τον κ. Δημήτρη Κανατσούλη, η Λεβαία ήταν το « Μπουμπούστι », δηλαδή η σημερινή Πλατανιά.
Ο κ. Κεραμόπουλος υποστηρίζει επίσης ότι στην περιοχή "Σαΐτα", που βρίσκεται 1,5 χμ. από το σημερινό Δρυόβουνο, έγιναν μάχες μεταξύ των Βασιλέων του Κράτους της Ορεστίδος και του Κράτους της Ελιμείας.
Πάντως στην περιοχή (Δ.Δ. Πλατανιάς) βρέθηκαν πολλά αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία επιβεβαιώνουν τους παραπάνω ισχυρισμούς, και εκθέτονται στο Αρχαιολογικό μουσείο Κοζάνης, ενώ καθημερινά εντοπίζονται, από τυχαίες ανασκαφές, νέα ευρήματα από τα οποία άλλα μεταφέρονται σε μουσεία (Κοζάνης, Αιανής), ενώ άλλα εντοπίστηκαν και επιχωματώθηκαν.
Ακόμη σε ανασκαφές που έγιναν, υπό την εποπτεία της Αρχαιολόγου κα. Καραμήτρου, βρέθηκε κεραμοποιείο καθώς και μοναδικά ευρήματα από τη Λίθινη περίοδο, τα οποία φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κοζάνης.
Σήμερα ο Δήμος Νεάπολης κατοικείται κυρίως από γηγενής κατοίκους, όμως ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού προέρχεται από τον Πόντο και τη Μικρά Ασία, οι οποίοι μετοίκησαν κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών, την περίοδο 1922-1924.



ΝΕΑΠΟΛΗ

Η Νεάπολη είναι μια ελληνική κωμόπολη, αγροτικό και οικονομικό κέντρο της Επαρχίας Βοΐου, του Νομού Κοζάνης. Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 680 μέτρα, μάλλον στη θέση αρχαίας πόλης. Αρχαίοι τάφοι, αγγεία και άλλα κτερίσματα βεβαιώνουν την ύπαρξη της. Ίσως μάλιστα να πρόκειται για την αρχαία Λεβαία, την οποία ο Ηρόδοτος συνδέει με το γενάρχη των Αργεαδών. Κατά την Τουρκοκρατία ήταν το διοικητικό κέντρο της περιοχής.
Μετονομάστηκε σε κοινότητα Νεαπόλεως στις 11 Σεπτεμβρίου 1928[1]. Η επιτροπή των κατοίκων είχε προτείνει να μετονομαστεί σε «Αλεξάνδρεια». Επίσης πρότειναν «Καλλιθέα» με 7 ψήφους διότι έχει ωραία θέα, τοποθεσία γραφική, ύδατα αρκετά προς στολισμό της κωμοπόλεως. Με ψήφους 6 προτάθηκε «Νέα Ίμερα» διότι το 1/3 των προσφύγων προέρχεται εκ της Ιμέρας του Πόντου.
Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ονομαζόταν "Λειψίστα" και ήταν το Διοικητικό - Στρατιωτικό - Οικονομικό κέντρο της Επαρχίας Ανασελίτσας (Βοΐου), έδρα πολλών Μπέηδων της ευρύτερης περιοχής. Μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1912- '13, κατοικείται από πρόσφυγες.
Σήμερα είναι η πρωτεύουσα του Δήμου Νεάπολης και το γεωγραφικό και οικονομικό κέντρο της επαρχίας Βοΐου. Οι μόνιμοι κάτοικοι είναι 3.000, ενώ το καλοκαίρι φτάνουν τους 4.000.
Η Νεάπολη είναι μια όμορφη κωμόπολη στο κέντρο του Δήμου, με υγιεινό εύκρατο κλίμα και προσφέρεται σαν ορμητήριο για θερινό, αλλά κυρίως για χειμερινό τουρισμό.
Βρίσκεται πάνω στην Εθνική Οδό Κοζάνης - Ιωαννίνων και είναι το οικονομικό και αγροτικό κέντρο της επαρχίας Βοΐου.

Ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει φανταστικά τοπία σε δασώδεις πλαγιές με πλούσια βλάστηση, πλήθος άγριων λουλουδιών και να περπατήσει στις καταπράσινες όχθες του ποταμού Αλιάκμονα. Στο Δ.Δ. Σκαλοχωρίου βρίσκεται η προέκταση του απολιθωμένου δάσους του οικισμού Νόστιμου της Καστοριάς, που αξίζει να το επισκεφτεί κανείς.
Επίσης, υπάρχουν αξιόλογες εκκλησίες, όπου φιλοξενούνται Βυζαντινές εικόνες, ενώ σε μερικούς οικισμούς υπάρχουν μουσειακοί χώροι όπου εκθέτονται διάφορα χρηστικά αντικείμενα και παραδοσιακές στολές παλαιότερων δεκαετιών (Δ.Δ. Χορηγού και Σκαλοχωρίου) και στον οικισμό Καλλιστρατίου το Εκκλησιαστικό μουσείο. Εξίσου αξιόλογα είναι τα πολυάριθμα ξωκλήσια, που υπάρχουν σε κάθε Δ. Διαμέρισμα, καθώς και τα γεφύρια και οι παραδοσιακές βρύσες.
Εκτός των άλλων, ο επισκέπτης μπορεί να παραβρεθεί στις εκδηλώσεις των Πολιτιστικών Συλλόγων ή και να συμμετάσχει ενεργά στις αθλητικές εκδηλώσεις.
Πέρα από αυτά, οι περαστικοί μπορούν να απολαύσουν παραδοσιακά φαγητά, όπως αρνί ψητό, κοκορέτσι, κεμπάπ, φανταστικές πίτες και ντόπια τυριά που είναι χαρακτηρισμένα ως Π.Ο.Π.

Στη Νεάπολη και στους οικισμούς της μπορεί κανείς να φτάσει οδικώς με Ι.Χ. αυτοκίνητο ή με το ΚΤΕΛ της Κοζάνης, αεροπορικώς από Αθήνα ή Θεσσαλονίκη στο αεροδρόμιο της Κοζάνης ή Καστοριάς και μετά οδικώς μέχρι τη Νεάπολη.
Στον τομέα του αθλητισμού, η Νεάπολη έχει να επιδείξει μεγάλη συμμετοχή και διακρίσεις των αθλητών της σε Πανελλαδικό επίπεδο. Υπάρχουν τρεις (3) Αθλητικοί Σύλλογοι στη Νεάπολη:
1. Αθλητικός Σύλλογος ποδοσφαίρου "Αλιάκμων",
2. Φίλαθλος Όμιλος Νεάπολης (Φ.Ο.Ν., μπάσκετ). Ιδρύθηκε το 1989 και έχει εγγεγραμμένα 50 μέλη. Συμμετείχε για πρώτη φορά στο Πρωτάθλημα Β΄ κατηγορίας την περίοδο 1994 - '95, όταν και αναδείχτηκε Πρωταθλητής, και ανέβηκε στην Α΄ κατηγορία, στην οποία αγωνίζεται και σήμερα με πολλές διακρίσεις. Κατά την περίοδο 1995-'98 λειτούργησε ως Ακαδημία Μπάσκετ και για 3 χρόνια συμμετείχε στο Εφηβικό Πρωτάθλημα.
3. Αθλητικός Όμιλος Νεάπολης (Α.Ο.Ν.). Οι 136 εγγεγραμμένοι αθλητές είναι από όλη την περιοχή του Βοΐου. Ο Σύλλογος ιδρύθηκε το 1997 και προπονεί τα μέλη του σε αθλήματα στοίβου, όπου και είχαν Πανελλήνιες διακρίσεις. Σε συνεργασία με το Δήμο Νεάπολης διοργανώνουν κάθε χρόνο αγώνα ανωμάλου δρόμου, ενώ συμμετέχει σε όλα τα Πανελλήνια Πρωταθλήματα Στοίβου.
4. Ακαδημία Ποδοσφαίρου
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνουμε στις Αθλητικές υποδομές, όπως το Δημοτικό Στάδιο (γήπεδο ποδοσφαίρου), όπου διεξάγεται κάθε χρόνο το τουρνουά ποδοσφαίρου, την Αίθουσα Γυμναστικής Γυμνασίου-Λυκείου , γήπεδα καλαθοσφαίρισης, καθώς και δύο γήπεδα 5Χ5 (Νεάπολης, Μολόχας), ενώ αναμένεται η έναρξη των εργασιών για την κατασκευή του Εθνικού Σταδίου Νεάπολης, καθώς και για την κατασκευή γηπέδου αντισφαίρισης.
Η Νεάπολη διαθέτει Παιδικό σταθμό, Νηπιαγωγείο, Σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όλες τις Δημόσιες Υπηρεσίες, Αστυνομικό Τμήμα, Πυροσβεστική Υπηρεσία, Αγρονομείο, 3 Τράπεζες, Ξενοδοχείο, Δημοτική Βιβλιοθήκη, ενώ βρίσκεται υπό κατασκευή το Κλειστό Γυμναστήριο. Δημοτικά σχολεία υπάρχουν και στα Δ. Διαμερίσματα Μολόχας και Τραπεζίτσας.
Επίσης, λειτουργεί Κ.Ε.Γ.Ε., από το οποίο διοργανώνονται σεμινάρια για τους αγρότες της περιοχής, όπως επίσης και Ν.Ε.Λ.Ε., στο οποίο γίνονται σεμινάρια με θέματα εικαστικά, εκμάθησης ξένων γλωσσών και Η/Υ, καθώς και για την ενημέρωση των αγροτών.
Στη Νεάπολη υπάρχει το Συνεταιριστικό Τυροκομείο, όπου παράγονται τυροκομικά προϊόντα Π.Ο.Π. καθώς και άλλα τυροκομεία απ' όπου παράγονται προϊόντα υψηλής ποιότητας.
Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι η γεωργία -με σπουδαιότερες καλλιέργειες αυτές των καπνών και των σιτηρών-, η κτηνοτροφία και το εμπόριο.
Στην πόλη της Νεάπολης είναι ενεργή η συμμετοχή του Εκπολιτιστικού-Εξωραϊστικού και Επιμορφωτικού Συλλόγου Νεάπολης, με τη διοργάνωση διαφόρων μουσικών και χορευτικών εκδηλώσεων, όπως
• ο Πολιτιστικός Αύγουστος, με πλήθος μουσικών και θεατρικών παραστάσεων.
Όμως παρόμοιες εκδηλώσεις γίνονται και στα άλλα Δ. Διαμερίσματα, με πρωτοβουλία των κατά τόπους συλλόγων, όπως:
• οι Αποκριάτικες εκδηλώσεις, με το κάψιμο των «κλαδαριών», πολύ χορό, κέφι και ποτό
• το Τριήμερο του Αγίου Πνεύματος στη Νεάπολη, με εκδηλώσεις από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Νεάπολης
• εκδηλώσεις στην Ι. Μ. Μεταμόρφωσης του Σωτήρος Δρυοβούνου, κατά τις 5 και 6 Αυγούστου
• τριήμερες εκδηλώσεις κατά τον 15αύγουστο στο Σκαλοχώρι
• εκδηλώσεις στη μνήμη των Ποντίων (19η Μαϊου) από την Εύξεινο Λέσχη Ποντίων Βοίου και τον Πολιτιστικό Σύλλογο Μολόχας, καθώς και διήμερο Χορευτικό Φεστιβάλ κατά τα τέλη Ιουλίου, ενώ
• τα τελευταία χρόνια έχει καθιερωθεί ο Ποδηλατικός Γύρος της Νεάπολης, αποτέλεσμα της συνεργασίας του Αθλητικού Συλλόγου στίβου «Αθλητικός Όμιλος Νεάπολης» με το Δήμο Νεάπολης, όπως και οι αγώνες Ανωμάλου δρόμου, με μεγάλη συμμετοχή.



Στα Δ.Δ. Σκαλοχωρίου και Χορηγού υπάρχουν λαογραφικά μουσεία όπου εκθέτονται διάφορα χρηστικά αντικείμενα και ενδυμασίες περασμένων γενεών, ενώ στο εκκλησιαστικό - λαογραφικό μουσείο του Καλλιστρατίου υπάρχουν Ιερά σκεύη καθώς και εκκλησιαστικά βιβλία, που χρονολογούνται από το 1813, μέσα από τα οποία ο επισκέπτης μπορεί να βιώσει ένα μέρος από το παρελθόν της περιοχής.

Αξιόλογες είναι και οι εκκλησίες με αγιογραφίες του 18ου και 19ου αιώνα, αλλά και παλαιότερες, που βρίσκονται σε διάφορα Δ. Διαμερίσματα του Δήμου. Οι κυριότερες είναι:
1. Ι. Ν. Αγίου Γεωργίου Νεάπολης, βυζαντινού ρυθμού που χτίστηκε το 1978
2. Ι. Ν. Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στο Δρυόβουνο. Οικοδομήθηκε το 1101 μ.Χ. και είναι Βυζαντινού ρυθμού. Οι αγιογραφίες του Ναού χρονολογούνται από το 1458 μ.Χ. και ο νάρθηκας από το 1805 μ. Χ.
3. Ι. Ν. Αγίου Μηνά στο Δρυόβουνο. Η χαραγμένη σε πέτρα επιγραφή φανερώνει πως ο Ναός υπάρχει από το 1509 μ. Χ.
4. Ι. Ν. Αγίου Νικολάου στον Πολύλακκο, από το 1911
5. Ι. Ν. Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στη Μολόχα. Ξαναχτίστηκε το 1991 στο λόφο «Καλόγερο», όπου ήταν τα θεμέλια του παλιού μοναστηριού.
6. Ι. Ν. Αγίου Δημητρίου Μολόχας, που είναι και ο Πολιούχος. Η εκκλησία χτίστηκε περί τα τέλη της Τουρκοκρατίας (1923), όταν μερικοί από τους κατοίκους γκρέμισαν το τζαμί των Τούρκων.
7. Ι. Ν. Αγίας Παρασκευής Μολόχας, χτίστηκε το 1985 στα θεμέλια παλιού Ιερού , όταν οι κάτοικοι βρήκαν την πέτρα της Αγίας Τράπεζας.
8. Ι. Ν. Αγίας Παρασκευής Λευκοθέας, χρονολογείται από το 1680.
9. Ι. Ν. Αγίου Δημητρίου Ασπρούλας. Χτίστηκε πριν το 1500 και οι εικόνες του είναι από τον 16ο αιώνα.
10. Ι. Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Βελανιδιά, από το 1886.
Επίσης, στο Δ.Δ. Σκαλοχωρίου βρίσκεται μέρος από το απολιθωμένο δάσος του Νόστιμου Ν. Καστοριάς, ενώ στο Δ.Δ. Μεσολόγγου υπάρχει παλιό κάστρο, γνωστό ως «Παλιόκαστρο», το οποίο διέπεται από θρύλους και παραδόσεις.
Στη Νεάπολη είναι επισκέψιμο το Συνεταιριστικό Τυροκομείο, όπου παράγονται τυροκομικά προϊόντα υψηλής ποιότητας, ενώ στην παραποτάμια περιοχή « Νησί », ένα χιλιόμετρο πριν την πόλη της Νεάπολης, υπάρχει ο χώρος αναψυχής με γήπεδο ποδοσφαίρου, ψησταριές και κιόσκια, όπου δίνεται η ευκαιρία στον επισκεφτεί να ψήσει ακόμη και να κατασκηνώσει, απολαμβάνοντας καθαρό αέρα με θέα τον ποταμό Αλιάκμονα.
Για αυτούς που θα θελήσουν να διανυκτερεύσουν στη Νεάπολη, υπάρχει το Ξενοδοχείο «Γαλήνη», με δυνατότητα φιλοξενίας τουλάχιστον 50 ατόμων, ενώ για φαγητό μπορούν να απολαύσουν παραδοσιακά φαγητά, ψητό αρνί, κοκορέτσι και φανταστικές πίτες.
Ο επισκέπτης διασχίζοντας το Δήμο μας μπορεί να απολαύσει φανταστικά τοπία σε δασώδεις πλαγιές με πλούσια βλάστηση, πλήθος άγριων λουλουδιών και να περπατήσει στις καταπράσινες όχθες του ποταμού Αλιάκμονα.
Στη Νεάπολη και στους οικισμούς της μπορεί κανείς να φτάσει οδικώς με Ι.Χ. αυτοκίνητο ή με το Κ.Τ.Ε.Λ. της Κοζάνης, αεροπορικώς από την Αθήνα ή Θεσσαλονίκη στο αεροδρόμιο της Κοζάνης ή Καστοριάς και μετά οδικώς μέχρι τη Νεάπολη.


ΑΗΔΟΝΟΧΩΡΙ

Ονομαζόταν " Χαϊδαροχώρ", δηλαδή το χωριό του Χαϊδάρ, που ήταν και ο μεγαλοτσιφλικάς της περιοχής. Το χειμώνα κατοικείται από 51 άτομα, που φτάνουν τους 90 το καλοκαίρι. Περίπου 30 άτομα έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό, κυρίως στην Αμερική, Αυστραλία και Καναδά.

ΑΗΔΟΝΟΧΩΡΙ - ΟΙΚ. ΚΑΛΛΙΣΤΡΑΤΙ

Ο οικισμός ιδρύθηκε το 1800 από κατοίκους της Ηπείρου ή και της Στερεάς Ελλάδας και από τότε διατηρεί το όνομα Καλλιστράτι. Κατοικείται από 15 κατοίκους το χειμώνα και 80 το καλοκαίρι, ενώ υπάρχουν και αρκετοί μετανάστες. Στον οικισμό, από το 1998, υπάρχει μουσείο με εκκλησιαστικά κειμήλια από τον 17ο και 18ο αιώνα

ΑΣΠΡΟΥΛΑ

Η παλιότερη ονομασία ήταν "Βελίστι", από τον παραπόταμο Βέλος. Η νέα ονομασία προήλθε από το άσπρο χρώμα των εδαφών και τα άσπρα σπίτια. Ιδρύθηκε επί τουρκοκρατίας, όμως από το 1922 κατοικείται από μετανάστες του Πόντου. Έχει 110 μόνιμους κατοίκους και φτάνουν τους 150 κατά τη θερινή περίοδο.

ΔΡΥΟΒΟΥΝΟ

Το Δρυόβουνο έφερε την ονομασία "Ντριάνοβο" ή "Ντράνοβο", που σήμαινε Κρανοχώρι, από το λατινικό "ντριν" που σημαίνει κράνο. Βρίσκεται σε υψόμετρο 820 μ. και έχει 567 κατοίκους το καλοκαίρι ενώ το χειμώνα διαμένουν περίπου 300 άτομα.

ΛΕΥΚΟΘΕΑ

Παλιότερα ονομαζόταν "Χουτούρι". Ο οικισμός δημιουργήθηκε από μετανάστες της Ηπείρου την εποχή της τουρκοκρατίας, περίπου το 1680. Τη χειμερινή περίοδο κατοικείται από 35 άτομα, ενώ το καλοκαίρι από 85. Ένας μεγάλος αριθμός - 100 άτομα - έχει μεταναστεύσει στις χώρες: Αμερική, Αυστραλία, Αφρική, Βραζιλία και Γερμανία.

ΜΟΛΟΧΑ

Ιδρύθηκε το 1924 από τους πρόσφυγες του Πόντου. Η παλιότερη ονομασία του οικισμού είναι " Κινοστή". Έχει 200 μόνιμους κατοίκους, που το καλοκαίρι ανέρχονται στους 250. Τουλάχιστον 350 άτομα έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό, κυρίως στην Αυστραλία και Γερμανία.

ΠΟΛΥΛΑΚΚΟΣ

Ο Πολύλακκος ιδρύθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και έφερε την ονομασία "Κίναμη". Η ετοιμολογία είναι συνδυασμός των λέξεων "εκεί ναμ' ". Για μερικούς το "ναμ'" προέρχεται από την τουρκική λέξη "ανάμι", που σημαίνει "κακό", γιατί εκεί είχε γίνει σφαγή από τους Τούρκους, ενώ για άλλους το "ναμ", που σημαίνει "νερό" στα τουρκικά, υποδηλώνει την ύπαρξη των πηγών που υπάρχουν στην περιοχή.
Σήμερα κατοικείται από 25 οικογένειες το χειμώνα, ενώ κατά τη θερινή περίοδο φτάνουν τις 35. Περίπου 35 άτομα έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό, κυρίως Αμερική, Σουηδία και Γερμανία, υπάρχουν όμως και εσωτερικοί μετανάστες.
ΠΕΠΟΝΙΑ
το παλιό όνομα της Πεπονιάς ήταν Λαή και η μετονομασία
του χωριού με το όνομα Πεπονιά πραγματοποιήθηκε στης
20/8/1927,που σύμφωνα με παλαιότερη απόφαση του ελληνικού κράτους μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας απο τους Τούρκους,και απο την πρώτη στιγμή της σύστασης του καινούριου Ελληνικού Κράτους,αποφασίστηκε και ορίστηκαν επιτροπές,οι οποίες θα έκριναν αναλόγως και θα οδηγούνταν στην μετονομασία χωριών που έφεραν δικά τους κυρίως τοπωνύμια,σε καθαρός Ελληνικά,έτσι αμέσως μετά και την απελευθέρωση της Μακεδονίας μετά τους Βαλκανικούς πολέμους(1912-1913) και μετά και απο την Μικρασιατική Καταστροφή(1922)και την ανταλλαγή των πληθυσμών όπου πολλά απο τα χωριά μας έφεραν κυρίως τούρκικα ονόματα,αποφασιστικέ για τα χωριά μας όπως και για τα περισσότερα χωρία της Ελλάδος η μετονομασία τους σε καθαρός Ελληνικά ονόματα.
ΠΛΑΤΑΝΙΑ

Ονομαζόταν παλιότερα "Μπουμπούστι", δηλαδή λουλούδι, γιατί στα χρόνια του Μ. Αλέξανδρου ήταν το θέρετρο Μακεδόνων Βασιλιάδων. Ιδρύθηκε το 1922 από πρόσφυγες του Πόντου. Σήμερα κατοικείται από 80 άτομα και φτάνουν τα 150 το καλοκαίρι. Περίπου 300 άτομα είναι μετανάστες στην Αμερική, Αυστραλία και Γερμανία. Στην πλατεία του χωριού βρίσκεται αιωνόβιος πλάτανος, του οποίου η ηλικία δεν έχει εξακριβωθεί, όμως οι κάτοικοι λένε πως είναι τουλάχιστον 500 χρονών.

ΠΥΛΩΡΙ

Ο οικισμός αρχικά κατοικούνταν από μουσουλμάνους, όμως από το 1923 και μετά, από πρόσφυγες του Πόντου και έχει διατηρήσει την παλιά του ονομασία. Οι κάτοικοί του αριθμούν τους 50 το χειμώνα και τους 120 το καλοκαίρι, ενώ είναι μεγάλος ο αριθμός των μεταναστών (80 άτομα).

ΣΗΜΑΝΤΡΟ

Η παλαιότερη ονομασία του Σήμαντρου ήταν " Λαμπάνοβο". Ιδρύθηκε το 1922 από τους πρόσφυγες του Πόντου. Σήμερα ο πληθυσμός του φτάνει τα 40 άτομα το χειμώνα και αυξάνεται ελάχιστα το καλοκαίρι. Οι μετανάστες βρίσκονται κυρίως στη Γερμανία, Αμερική και Αυστραλία.

ΤΡΑΠΕΖΙΤΣΑ

Η ίδρυση του οικισμού χρονολογείται από το 1600, όμως υπήρχε και παλαιότερος οικισμός με το ίδιο όνομα σε άλλη τοποθεσία. Διαμένουν σε αυτόν 200 κάτοικοι το χειμώνα και 300 το καλοκαίρι. Οι μετανάστες (70 άτομα) είναι κυρίως στην Αμερική, Αυστραλία, Γερμανία και Σουηδία.

ΧΟΡΗΓΟΣ

Δεν είναι ακριβώς γνωστό πότε ιδρύθηκε, πάντως οι μαρτυρίες λένε πως ήταν πριν το 1900 επί Τουρκοκρατίας και οι πρώτοι κάτοικοι προήλθαν από τα Χάσια. Παλιότερα ονομαζόταν " Χοριβώ". Η ονομασία αυτή δόθηκε όταν ο μπέης της περιοχής έδωσε χάρη σε έναν κατάδικο, επειδή ήταν άριστος χορευτής.
Το παλιό Δημοτικό Σχολείο που υπάρχει χρησιμοποιείται ως λαογραφικό μουσείο, όπου φιλοξενεί παραδοσιακές γυναικείες στολές (στόφες), αργαλειούς, κάρα και αλέτρια. Κατοικείται από 130 άτομα, που το καλοκαίρι φτάνουν τα 220. Οι μετανάστες του εξωτερικού είναι λιγοστοί, όμως ισάριθμοι με τους μόνιμους κατοίκους είναι και αυτοί που διαμένουν μόνιμα στη Θεσσαλονίκη.

Λαογραφία - Μνημεία

Στους οικισμούς Σκαλοχωρίου και Χορηγού υπάρχουν λαογραφικά μουσεία, όπου εκθέτονται διάφορα χρηστικά αντικείμενα και ενδυμασίες περασμένων γενεών, ενώ στο εκκλησιαστικό μουσείο του Καλλιστρατίου υπάρχουν Ιερά σκεύη καθώς και εκκλησιαστικά βιβλία, που χρονολογούνται από το 1813, μέσα από τα οποία μπορεί ο επισκέπτης να βιώσει ένα μέρος από το παρελθόν της περιοχής.
Αξιόλογες είναι και οι εκκλησίες με αγιογραφίες του 18ου και 19ου αιώνα, που βρίσκονται σε διάφορα Δ. Διαμερίσματα του Δήμου. Αυτές είναι:
1. Ι. Ν. Αγίου Γεωργίου Νεάπολης, χτίστηκε το 1978
2. Ι. Ν. Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στο Δρυόβουνο. Οικοδομήθηκε το 1101 μ.Χ. και είναι Βυζαντινού ρυθμού. Οι αγιογραφίες του Ναού χρονολογούνται από το 1458 μ.Χ. και ο νάρθηκας από το 1805 μ. Χ.
3. Ι. Ν. Αγίου Μηνά στο Δρυόβουνο. Η χαραγμένη σε πέτρα επιγραφή φανερώνει πως ο Ναός υπάρχει από το 1509 μ. Χ.
4. Ι. Ν. Αγίου Νικολάου στον Πολύλακκο, από το 1911
5. Ι. Ν. Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στη Μολόχα. Ξαναχτίστηκε το 1995 στα θεμέλια του παλιού μοναστηριού.
6. Ι. Ν. Αγίου Δημητρίου Μολόχας, που είναι και ο Πολιούχος
7. Ι. Ν. Αγίας Παρασκευής Μολόχας, χτίστηκε το 1985
8. Ι. Ν. Αγίας Παρασκευής Λευκοθέας, χρονολογείται από το 1680.
9. Ι. Ν. Αγίου Δημητρίου Ασπρούλας. Χτίστηκε πριν το 1500 και οι εικόνες του είναι από τον 16ο αιώνα.
10. Ι. Ν. Βελανιδιάς

Πολιτιστικοί Σύλλογοι

Στο Δήμο Νεάπολης υπάρχουν δεκαπέντε (16) Πολιτιστικοί Σύλλογοι, οι οποίοι ιδρύθηκαν με σκοπό την διατήρηση της παράδοσης της περιοχής, την αύξηση της κοινωνικής συνοχής και την ενεργοποίηση και συμμετοχή του νεανικού πληθυσμού, όπως και για την προστασία του περιβάλλοντος :

Α/Α
ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ
ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΗΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΕΛΩΝ
1
Πολιτιστικός Επιμορφωτικός και Εξωραϊστικός Σύλλογος Νεάπολης
1978
131
2
Εκπολιτιστικός Σύλλογος Αηδονοχωρίου
1999
50
3
Πολιτιστικός - Εξωραϊστικός Σύλλογος Καλλιστρατίου, "Ο ΑΓΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ".
1990
70
4
Πολιτιστικός Σύλλογος Ασπρούλας
1980
150
5
Πολιτιστικός Σύλλογος Κρυονερίου


6
Πολιτιστικός Σύλλογος Αλιάκμονος


7
Αγροτογεωργικός Σύλλογος Βελανιδιάς
1900

8
Πολιτιστικός Σύλλογος Δρυοβούνου


9
Εκπολιτιστικός Σύλλογος Λευκοθέας "ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ".
1979
70
10
Πολιτιστικός Σύλλογος Μεσόλογγου


11
Εκπολιτιστικός Σύλλογος Μολόχας «ΕΛΙΜΕΙΑ»
1984
300
12
Πολιτιστικός Σύλλογος Πλατανιάς


13
Εκπολιτιστικός Σύλλογος Πυλωρίου "ΟΙ KΑΠΝΟΠΑΡΑΓΩΓΟΙ"
1984
100
14
Πολιτιστικός Σύλλογος Σκαλοχωριτών " Αγία Παρασκευή"
1974

15
Μορφωτικός και Εκπολιτιστικός Σύλλογος Νέων Τραπεζίτσας
1981
80
16
Μορφωτικός και Πολιτιστικός Σύλλογος Χορηγού "ΖΩΟΔΟΧΟΣ ΠΗΓΗ".
1989
85
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια


Η ΝΕΑΠΟΛΗ ΒΟΪΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ
ΩΣ Ε∆ΡΑ ∆ΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
ΚΑΙ ΤΟ ΕΙΡΗΝΟ∆ΙΚΕΙΟ ΑΝΑΣΕΛΙΤΣΑΣ
Ι.- ΘΕΣΗ
Η Νεάπολη (παλ. ονοµασία Λειψίστα) της επαρχίας Βοΐου (παλ. ονοµασία επαρχίας Ανασελίτσα) του Νοµού Κοζάνης, ευρίσκεται στο κέντρο της επαρχίας Βοΐου Ν. Κοζάνης, πάνω στη διασταύρωση των δρόµων, που ανέκαθεν, οδηγούν από τη Θεσσαλία και τα Γρεβενά προς την Καστοριά, τη Φλώρινα και βορειότερα, καθώς και από όλη τη Βόρεια Ελλάδα και την Κοζάνη, προς το Τσοτύλι, τον Πε-ντάλοφο, τα Ιωάννινα και δυτικότερα. Βρίσκεται πλησίον του ποταµού Αλιάκµονα και απέχει 50 χιλιόµετρα από την Κοζάνη που είναι η έδρα του Νοµού και του Πρωτοδικείου.
Η θέση αυτή της προσφέρει ορισµένες αναπτυξιακές δυνατότητες, µια σχετικά παραγωγική κτηµατική περιοχή και ηπιότερες κλιµατολογικές συνθήκες, σε σχέση µε τους υπόλοιπους µεγάλους οικισµούς της επαρχίας Βοΐου, ενώ παράλληλα την καθιστά εύκολα προσβάσιµο εµπορικό και διοικητικό κέντρο από τους οικισµούς της περιφέρειάς της και της ευρύτερης περιοχής.
ΙΙ.- ΙΣΤΟΡΙΚΑ- ∆ΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Η Νεάπολη εύλογα απετέλεσε για µακρά περίοδο της Ιστορίας το διοικητικό κέντρο (πρωτεύουσα) της επαρχίας Ανασελίτσας (σηµερ. ονοµασία επαρχίας Βόΐο). Εκτός των ∆ιοικητικών, Στρατιωτικών και Αστυνοµικών Αρχών στη Νεάπολη (Λειψίστα ή και Λειψίστι) τους Βυζαντινούς χρόνους και κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας είχαν την έδρα τους και ∆ικαστήρια. Κατά τους χρόνους της Τουρκοκρατίας υπήρχαν στη Νεάπολη δύο δικαστήρια (Το Ινταρέ Μεντιλιέ και το Μπινταέτ). Το ένα ήταν τριµελούς συνθέσεως, στο οποίο προήδρευε ∆ικαστής, που δίκαζε τις αστικές υποθέσεις και το άλλο πενταµελούς συνθέσεως στο οποίο προήδρευε ο Κατής (Ειρηνοδίκης) και δίκαζε τις ποινικές υποθέσεις. Κατά την ίδια περίοδο στη Νεάπολη (Λειψίστα) είχε την έδρα του ο Ιεροδίκης Ανασελίτσας. Επίσης υπήρχαν και φυλακές στις οποίες εκτίονταν επιβαλλόµενες από τα δικαστήρια ποινές ενώ ταυτόχρονα χρησιµοποιούνταν σαν κρατητήρια από τις Αστυνοµικές και τις Στρατιωτικές Αρχές της περιοχής.
Σήµερα η Νεάπολη είναι έδρα του οµώνυµου ∆ήµου του Νοµού Κοζάνης, ο οποίος συµπεριλαµβανοµένης και της έδρας του ∆ήµου, αποτελείται συνολικά από είκοσι έξι (26) οικισµούς από τους οποίους οι είκοσι (20) αποτελούσαν έδρες πρώην Κοινοτήτων και οι έξι (6) Συνοικισµούς αυτών µε συνολικό πληθυσµό στην απογραφή του 1991, 5.299 κατοίκους και στην απογραφή του 2001, 5.097 κατοίκους.
Είναι έδρα ενός σηµαντικού αριθµού Νοµικών Προσώπων ∆ηµοσίου και Ιδιωτικού ∆ικαίου, ∆ιοικητικών, Στρατιωτικών και άλλων Υπηρεσιών, Σχολείων Πρωτοβάθµιας και ∆ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης, Καταστηµάτων τριών (3) Τραπεζών, της Ταχυδροµικής Υπηρεσίας της περιοχής, της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισµών Βοΐου, της ∆ηµόσιας Οικονοµικής Υπηρεσίας και του Αστυνοµικού Τµήµατος της περιοχής (κυρίως του Άνω Βοΐου), της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας της Επαρχίας Βοΐου, του Αγρονοµείου Ανασελίτσας, του Υποθηκοφυλακείου Ανασελί-τσας και του Ειρηνοδικείου Ανασελίτσας.
ΙΙΙ.- Η Ι∆ΡΥΣΗ ΤΟΥ ΕΙΡΗΝΟ∆ΙΚΕΙΟΥ ΑΝΑΣΕΛΙΤΣΑΣ
Μετά την ανάκτηση, µε τους πολέµους 1912-1913 των χωρών Μακεδονίας, Ηπείρου, Κρήτης και Νήσων Αιγαίου, συστήθηκαν από τους Γενικούς ∆ιοικητές και λειτούργησαν σύµφωνα µε τη νοµοθεσία του Ελληνικού κράτους, για µικρό χρονικό διάστηµα προσωρινά δικαστήρια. Στη συνέχεια µε το Β.∆. από 7 Απριλίου 1914, δυνάµει του ν. 147, ιδρύθηκαν στις χώρες αυτές δικαστήρια. Τότε ιδρύθηκε και το Ειρηνοδικείο Ανασελίτσας (περιφέρειας του Πρωτοδικείου Κοζάνης) µε έδρα τη Νεάπολη-Κοζάνης (τ. Λειψίστα) στην αρµοδιότητα του οποίου υπάγονταν οι περισσότερες ∆ηµοτικές περιφέρειες και οικισµοί της επαρχίας Ανασελίτσας. Από τότε λειτούργησε συνεχώς (σαν ποινικό δικαστήριο - Πταισµατοδικείο και σαν πολιτικό δικαστήριο Ειρηνοδικείο) καθώς και σαν µεταβατική έδρα του Μονοµελούς Πληµµελειοδικείου Κοζάνης, µέχρι τον Φεβρουάριο του έτους 1969, οπότε µεταξύ καταργηθέντων Ειρηνοδικείων της Χώρας, συµπεριλήφθησαν και τα περιφερειακά Ειρηνοδικεία του Πρωτοδικείου Κοζάνης (Σιατίστης, Σερβίων και Ανασελίτσας). Από τα καταργηθέντα παραπάνω περιφερειακά Ειρηνοδικεία του Πρωτοδικείου Κοζάνης, προέκυψε η ανάγκη επανασυστάσεως και λειτουργίας, πρώτα και κατά πολύ ενωρίτερα των άλλων, του Ειρηνοδικείου Ανασελίτσας, που άρχισε να λειτουργεί και πάλι, όπως παραπάνω, το Μάΐο του έτους 1973 ενώ αργότερα επανασυστάθηκαν τα άλλα Ειρηνοδικεία του Νοµού Κοζάνης (Σερβίων το 1977, Πενταλόφου, επίσης το 1977 και Σιάτιστας το 1984). Από της επανασυστάσεώς του το Ειρηνοδικείο Ανασελίτσας λειτουργεί συνεχώς µέχρι σήµερα.
Κατά τη διάρκεια των πολεµικών γεγονότων και της Κατοχής 1940-1945 το Αρχείο του Ειρηνοδικείου της χρονικής περιόδου από της ιδρύσεώς του (1914) µέχρι 15 Μαΐου 1945 διασκορπίσθηκε, καταστράφηκε και πυρπολήθηκε και ως εκ τούτου δεν υπάρχει. 

IV. - TOΠΙΚΗ ΑΡΜΟ∆ΙΟΤΗΤΑ
ΤΟΥ ΕΙΡΗΝΟ∆ΙΚΕΙΟΥ ΑΝΑΣΕΛΙΤΣΑΣ
Κατά την ίδρυσή του (1914) το Ειρηνοδικείο Ανασελίτσας το οποίο από τότε µέχρι σήµερα υπάγεται στην Περιφέρεια του Πρωτοδικείου Κοζάνης, µέχρι το έτος 1992 στην εφετειακή περιφέρεια του Εφετείου Λάριστας ενώ µετά το έτος 1992 υπάγεται στην εφετειακή περιφέρεια του Εφετείου ∆υτικής Μακεδονίας που έχει έδρα την Κοζάνη. Έχει από της ιδρύσεώς την περιφέρειά του και σύµφωνα µε αυτήν υπάγονταν στην τοπική του αρµοδιότητα οι περισσότερες ∆ηµοτικές περιφέρειες και οικισµοί της επαρχίας Ανασελίτσας η οποία κατά το έτο 1926 µετoνοµάσθηκε σε επαρχία Βοΐου. Συγκεκριµένα µε την ίδρυσή του είχε στην τοπική του αρµοδιότητα 41 οικισµούς της επαρχίας Βοΐου Ν. Κοζάνης και 2 οικισµούς του Νοµού Καστοριάς. Ήδη υπάγονται στην αρµοδιότητά του συνολικά εξήντα τέσ-σεις (64) οικισµοί από τους οποίους οι εξήντα δύο (62) ανήκουν στην επαρχία Βοΐου Ν. Κοζάνης (Συνοικισµοί και ∆ηµοτικά ∆ιαµερίσµατα των ∆ήµων Νεάπολης και Τσοτυλίου) και οι δύο (2) στο Νοµό Καστοριάς. Έναν αριθµό ∆ηµοτικών περιφερειών της επαρχίας Ανασελίτσας (Βοΐου) είχαν στην τοπική τους αρµοδιότητα τα Ειρηνοδικεία: 1) Το Ειρηνοδικείο Πενταλόφου είκοσι έξ (26) οικισµούς της επαρχίας Βοΐου Ν. Κοζάνης, από τους οποίους, ήδη, υπάγονται µόνον έξ (6) οικισµοί, δηλαδή οι 4 οικισµοί που αποτελούν την Κοινότητα Πενταλόφου Νοµού Κοζάνης και οι 2 οικισµοί Μόρφης και Χρυσαυγής, πρώην Κοινότητες του Ν. Κοζάνης που αποτελούν ήδη ∆ηµοτικά ∆ιαµερίσµατα του ∆ήµου Τσοτυλίου Ν. Κοζάνης ενώ οι υπόλοιποι οικισµοί υπάγονται στην αρµοδιότητα του Ειρηνοδικείου Ανασελίτσας. Το Ειρηνοδικείο αυτό, του Πενταλόφου, καίτοι όλοι οι οικισµοί που υπάγονται στην τοπική αρµοδιότητά του, ανήκουν διοικητικά στο Νοµό Κοζάνης, υπάγεται από της ιδρύσεώς του στην περιφέρεια του Πρωτοδικείου Γρεβενών. Η µεταφορά της αρµοδιότητας και υπαγωγή του µεγάλου αυτού αριθµού των οικισµών από το Ειρηνοδικείο Πενταλόφου στο Ειρηνοδικείο Ανασελίτσας, έγινε από λόγους πρακτικής εξυπηρέτησης των κατοίκων των οικισµών αυτών δεδοµένου ότι τόσο συγκοινωνιακά όσο και υπηρεσιακά εξυπηρετούνται πολύ καλύτερα, όπως καλύτερα θα εξυπηρετούνταν και οι λοιποί οικισµοί που υπάγονται ακόµη στην αρµοδιότητά του και 2) Το Ειρηνοδικείο Σιάτιστας οκτώ (8) οικισµούς της Επαρχίας Βοΐου Ν. Κοζάνης, το οποίο από της ιδρύσεώς του υπάγεται στην Περιφέρεια του Πρωτοδικείου Κοζάνης και οι ∆ηµοτικές περιφέρειες και οικισµοί που υπάγονται στην αρµοδιότητά του ανήκουν διοικητικά στο Νοµό Κοζάνης. (βλ. στο τέλος, σχετικό πίνακα µεταβολών τοπικής αρµοδιότητας των Ειρηνοδικείων Επαρχίας Βοΐου Ν. Κοζάνης).
Όπως και παραπάνω αναφέρθηκε, οι εµφανιζόµενες στον πίνακα µεταβολές της τοπικής αρµοδιότητας των Ειρηνοδικείων της Επαρχίας Βοΐου, διαµορφώθηκαν έτσι πρώτιστα για λόγους πρακτικής εξυπηρέτησης των κατοίκων της περιοχής, που προέκυψε µετά µακροχρόνια λειτουργία των υπηρεσιών, αφού το Ειρηνοδικείο Ανασελίτσας έχει έδρα τη Νεάπολη, η οποία ευρίσκεται πάνω σε συγκοινωνιακό κόµβο Εθνικών οδών και επί του οδικού άξονος της Εθνικής οδού Κοζάνης (ή και Θεσσαλονίκης) - Ιωαννίνων, εγγύς και εκατέρωθεν του οποίου ευρίσκονται όλοι οι οικισµοί της επαρχίας Βοΐου, οι οδικοί αυτοί άξονες και καλής κατασκευής είναι, αλλά και ακολουθούν επίπεδη, παραποτάµια και µεσηµβρινή πορεία, η οποία διεκολύνει τα µέγιστα στη συγκοινωνία, ιδιαίτερα κατά τη χειµερνή περίοδο. Στις µεταβολές αυτές συνετέλεσε επίσης και η διάταξη των δηµιουργηθέντων επαρχιακών οδών αλλά και το γεγονός ότι στη Νεάπολη έχουν την έδρα τους οι περισσότερες ∆ηµόσιες και άλλες Υπηρεσίες εξυπηρέτησης του κοινού της περιοχής. Ήδη η θέση της Νεάπολης είναι εύκολα προσβάσιµη και από τον κόµβο της θέσης «Μπάρας», της Εγνατίας Οδού και από τον επί του κόµβου αυτού κάθετο οδικό άξονά της. Η προτεινόµενη διεύρυνση της περιφέρειας τοπικής αρµοδιότητας του Ειρηνοδικείου Ανασελίτσας, αφ’ενός µεν θα εξυπηρετήσει κατά τον καλύτερο τρόπο όλους τους υπαγόµενους διοικητικά στην επαρχία Βοΐου οικισµούς, εκτός από τον οικισµό της Σιάτιστας, ο οποίος µέχρι πρό της επανασυ-στάσεως του εκεί Ειρηνοδικείου εξυπηρετούνταν από το Ειρηνοδικείο Κοζάνης και ήδη λόγω της Εγνατίας οδού απέχει χρόνο µικρότερο των 15 λεπτών της ώρας από το Ειρηνοδικείο Κοζάνης και αφ’ ετέρου θα ταυτισθεί σχεδόν πλήρως µε τα διοικητικά όρια της επαρχίας Βοΐου Ν. Κοζάνης (πλήν του οικισµού Σιάτιστας και των δύο οικισµών του ∆.∆. Παλαιοκάστρου του ∆ήµου Σιάτιστας) αλλά και µε την περιφέρεια του Υποθηκοφυλακείου Ανασελίτσας όπως χάρη της τάξης θα επιβάλλονταν.
V.- ΠΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ
Η ∆ικαστική Υπηρεσία του Ειρηνοδικείου Ανασελίτσας λειτουργεί από της ιδρύσεώς του σαν Ειρηνοδικείο Β’ τάξεως, δηλαδή ταυτόχρονα σαν πρωτοβάθµιο Πολιτικό ∆ικαστήριο (Ειρηνοδικείο) και σαν πρωτοβάθµιο Ποινικό ∆ικαστήριο (Πταισµατοδικείο). Λειτούργησε κατ’ αρχήν µε προσωπικό έναν (1) ∆ικαστικό Λειτουργό-Ειρηνοδίκη (Προϊστάµενο της Υπηρεσίας), έναν (1) ∆ικαστικό Υπάλληλο -Γραµµατέα (Προϊστάµενο Γραµµατείας) και έναν (1) Επιµελητή ∆ικαστηρίων (Κλητήρα).
Η θέση του Ειρηνοδίκη, που σήµερα είναι πληρωµένη, παρέµεινε κατά διάφορες χρονικές περιόδους και επί έτη κενή, οπότε λειτούργησε µε την βάσει παραγγελιών αναπλήρωση του Ειρηνοδίκη µε πολλές υπηρεσιακές δυσκολίες.
Η θέση του Γραµµατέα, που σήµερα είναι πληρωµένη, δεν έµεινε σχεδόν ποτέ κενή, όσο λειτουγεί το Ειρηνοδικείο.
Ενώ, η θέση του Επιµελητή ∆ικαστηρίων, καίτοι είναι απαραίτητη, δεν υπάρχει από πολλών ετών.
Με το παραπάνω προσωπικό οργανώνονται και λειτουργούν υποδειγµατικά στην έδρα του Ειρηνοδικείου Ανασελίτσας τα παρακάτω δικαστήρια:
α) Το Ειρηνοδικείο (σαν πρωτοβάθµιο πολιτικό και µέχρι πρότινος και σαν πρωτοβάθµιο διοικητικό δικαστήριο),
β) Το Πταισµατοδικείο (σαν πρωτοβάθµιο ποινικό δικαστήριο µε µεταβατική έδρα στο Τσοτύλι και σαν προανακριτική αρχή) και
γ) Το Μεταβατικό Μονοµελές Πληµµελειοδικείο Κοζάνης. Όπως και προαναφέρθηκε και προκύπτει από το σχετικό Πίνακα στην αρµο-διότητα του Ειρηνοδικείου Ανασελίτσας υπάγονται 64 οικισµοί οι οποίοι κατά τις παρακάτω απογραφές έχουν συνολικό πληθυσµό:
Απογραφή έτους 1920 = 17.406 κατοίκους
Απογραφή έτους 1961 = 16.652 κατοίκους
Απογραφή έτους 1981 = 11.498 κατοίκους
Απογραφή έτους 1991 = 10.196 κατοίκους
Απογραφή έτους 2001 = 10.113 κατοίκους
Ενώ, ο συνολικός πληθυσµός των οικισµών, τους οποίους θα εξυπηρετήσει το Ειρηνοδικείο Ανασελίτσας κατά την προτεινόµενη όπως στον πίνακα µεταβολών τοπικής αρµοδιότητας των Ειρηνοδικείων Επαρχίας Βοΐου Ν. Κοζάνης διεύρυνση της περιφέρειάς του κατάτις παραπάνω απογραφές έχει όπως παρακάτω:
Απογραφή έτους 1920 = 26.035 κατοίκους
Απογραφή έτους 1961 = 25.701 κατοίκους
Απογραφή έτους 1981 = 18.973 κατοίκους
Απογραφή έτους 1991 = 17.310 κατοίκους
Απογραφή έτους 2001 = 16.529 κατοίκους
Ο πληθυσµός αυτός κατά τους µήνες από Απρίλιο µέχρι και Οκτώβριο και ιδιαίτερα τους τρείς µήνες του καλοκαιριού, είναι σηµαντικά αυξηµένος δεδοµένου ότι ένας µεγάλος αριθµός κατοίκων που κατάγονται από την περιοχή και διαµένουν τους χειµερινούς µήνες σε πόλεις της Ελλάδας ή στο Εξωτερικό, επισκέπτεται διαµένει και εργάζεται στους οικισµούς της περιοχής. Για το λόγο αυτό άλλά και του ότι οι πολλοί οδικοί άξονες που διέρχονται και διασχίζουν την περιφέρεια του Ειρηνοδικείου καθώς και από το γεγονός ότι ήδη στην περιφέρεια αυτή διαµένει µεγάλος αριθµός αλλοδαπών, ιδιαίτερα µετά την τελευταία απογραφή εγκατασταθέντων Αλβανών, πρέπει να προστεθεί στον παραπάνω µόνιµο απογεγραµµένο πληθυσµό και ένας αριθµός κατά τους µήνες από Απρίλιο µέχρι τέλος Οκτωβρίου περί τους 4.000 έως 5.000 κατοίκων. Έτσι, στους οικισµούς της περιφέρειας του Ειρηνοδικείου Ανασελίτσας κατοικεί, κινείται ή εργάζεται ένας συνολικός πληθυσµός πλέον των 25.000 ατόµων.
Επί πλέον πρέπει να ληφθεί υπόψη και το ότι η επαρχία Βοΐου αποτελεί διάβαση και µια περιοχή πρώτης εγκατάστασης αλλοδαπών Βορείων χωρών, κυρίως Αλβανών, που ο αριθµός τους πρέπει να υπερβαίνει τα 2000 άτοµα µε πιθανότητα σε κάποιο χρόνο να αυξηθεί, που ευρίσκονται στο αρχικό στάδιο προσαρµογής τους στον Ελληνικό πολιτισµό και οι οποίοι στερούνται Ελληνικής συνειδήσεως.-
Σαν Ειρηνοδικείο (πρωτοβάθµιο πολιτικό δικαστήριο) συνεργάζεται και εκτελεί αποφάσεις και παραγγελίες όλων των ανωτέρων ∆ικαστηρίων των Εισαγγελιών της χώρας. Επίσης συνεργάζεται κατά την εκδίκαση των υποθέσεων και µε έναν κυµαινόµενο αριθµό 10 δικηγόρων που έχουν τα γραφεία τους στην έδρα του Ειρηνοδικείο (Νεάπολη) καθώς και µε τους έχοντες υποθέσεις δικηγόρους του Νοµού Κοζάνης αλλά και όλης της Χώρας. Με το ευρισκόµενο στην έδρα του Υποθηκοφυλακείο Ανασελίτσας, τους 3 Συµβολαιογράφους που έχουν τα γραφεία τους στη Νεάπολη και όλους τους ∆ικαστικούς Επιµελητές του Πρωτοδικείου Κοζάνης. Σαν Πταισµατοδικείο συνεργάζεται µε τις Αστυνοµικές, ∆ασικές, Αγρονοµικές, Πυροσβεστικές Αρχές, ∆.Ο.Υ. και άλλες εποπτικές υπηρεσίες της περιφέρειάς του, αλλά και όλης της Χώρας καθώς και µε τις τοπικές ∆ηµοτικές Αρχές.
Σαν Μεταβατική έδρα του Μονοµελούς Πληµµελειοδικείου Κοζάνης (συνεδριάζοντος στη Νεάπολη), συνεργάζεται µε την Εισαγγελία και το Πρωτοδικείο Κοζάνης καθώς µε τις Αστυνοµικές υπηρεσίες.
Σε όλο τον κύκλο των υπηρεσιών του συνεργάζεται ιδιαίτερα µε την ευρισκόµενη στην έδρα του ∆ηµόσια Οικονοµική Υπηρεσία Νεάπολης, στην οποία βεβαιώνονται ή κατατίθενται τα δικαστικά τέλη, οι εισφορές και οι µετατροπές των ποινών.
Με την ύπαρξη του Ειρηνοδικείου και την παρουσία του Ειρηνοδίκη αντιπροσωπεύονται στην περιοχή οι ∆ικαστικές και Εισαγγελικές Αρχές της χώρας και διευκολύνεται σηµαντικά η εκτέλεση του έργου αυτών. Παράλληλα, η ύπαρξη της Υπηρεσίας του Ειρηνοδικείου και η παρουσία του ανεξάρτητου Ειρηνοδίκη σε µία περιοχή και ιδιαίτερα στους αποµεµακρυσµένους οικισµούς είναι πολύ ευεργετική για το κοινό της περιοχής δεδοµένου ότι κατ’ αυτόν τον τρόπο έχει την παρουσία της, ασκείται και προβάλλεται ικανοποιητικά µε µια ηπιότερη µορφή, όπως σε κάθε πρώτη επαφή µε τον πολίτη απαιτείται, η ∆ικαστική εξουσία και ο Νόµος, ώστε γίνεται περισσότερο κατανοητή, πειστική και αποδεκτή από το κοινό της τοπικής κοινωνίας η απονοµή της δικαιοσύνης, σαν µια δική του απαραίτητη λειτουργία .-
Επίσης, η επιτόπου εκδίκαση ορισµένων δικαστικών υποθέσεων, συνεπάγεται την άµεση διά του ακροατηρίου γνωστοποίηση του περιεχοµένου των αποφάσεων του δικαστηρίου στο κοινό της περιοχής, οπότε δηµιουργείται σ’αυτούς µία αλυσίδα συναισθηµάτων (σεβασµός-εντροπή-φόβος), η οποία συµβάλλει σηµαντικά στην αποτροπή των κατοίκων και ιδιαίτερα των αποµεµακρυσµένων περιοχών, όπως είναι και η περιφέρεια του Ειρηνοδικείου Ανασελίτσας, από την διάπραξη παραβάσεων και εγκληµάτων.
Πέρα από τα παραπάνω ο ∆ικαστής (Ειρηνοδίκης) συνεργάζεται και συµβάλλει στο έργο τόσο των υπηρεσιών τάξης και ασφάλειας, αναπληρώνοντας πολλές φορές τον Εισαγγελέα Πληµµελειοδικών, όσο και των άλλων διοικητικών κ.λ.π. Υπηρεσιών προεδρεύοντας σε σχετικές Επιτροπές όπως προβλέπει ο Νόµος.
Στους χώρους του (ακροατήριο) προσέρχονται και εκτελούν υπηρεσία και άλλες δικαστικές υπηρεσίες όπως Επιµελητές Ανηλίκων, Επιτροπές κ.λπ.
Με τις παραπάνω τρείς δικαστηριακές ιδιότητες (Ειρηνοδικείο, Πταισµατοδικείο, Μεταβατικό Μονοµελές Πληµµελειοδικείο) η Υπηρεσία του Ειρηνοδικείου (σύµφωνα µε τα στοιχεία της τελευταίας δεκαετίας) δέχεται και διεκπεραίωνει κάθε έτος πάνω από χίλιες (1000) υποθέσεις, οι οποίες κατά διάφορα έτη ή και όταν η εκτέλεση διαφόρων νόµων και πολιτειακών διαταγών απαιτεί Ειρηνοδικειακή πράξη ή απόφαση αυξάνονται σηµαντικά. Με την προτεινόµενη, όπως παραπάνω αναφέρεται, διεύρυνση της τοπικής αρµοδιότητας του Ειρηνοδικείου είναι ευνόητο ότι οι εργασίες του για πολλούς λόγους τουλάχιστον προς το παρόν θα διπλασιασθούν.
Με το τηρούµενο σε άριστη κατάσταση βιβλιοδετηµένο διαρκές αρχείο της Υπηρεσίας του Ειρηνοδικείου από του έτους 1945 µέχρι σήµερα, υπάρχει άµεση και πλήρης εξυπηρέτηση των δικηγόρων και του κοινού.
VI.- ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ
ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ
ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ
Ο κύκλος των υπηρεσιακών δραστηριοτήρων που δηµιουργείται από την ύπαρξη και τη λειτουργία του Ειρηνοδικείου Ανασελίτσας και ιδιαίτερα από τις συνεδριάσεις των δικαστηρίων, την επαφή του κοινού µε την Υπηρεσία του Ειρηνοδικείου τους ∆ικηγόρους, τους ∆ηµοσίους Κατηγόρους, τους ∆ικαστικούς Επιµελητές, τους Συµβολαιογράφους καθώς και την Υπηρεσία του Υποθηκοφυλακείου Ανα-σελίτσας, που ευρίσκονται στην έδρα του Ειρηνοδικείου, προκύπτει προσέλευση και κίνηση καθηµερινά στη Νεάπολη, τόσο από τους οικισµούς της περιφέρειας του Ειρηνοδικείου όσο και από άλλα µέρη της χώρας, ενός πληθυσµού ο οποίος συµβάλλει πολύ στην εµπορική κίνηση και την οικονοµική ανάτυξη της περιοχής.
Οι εισπραττόµενες ποινές προστίµων και µετατροπές εκτελουµένων ποινικών αποφάσεων, τα ένσηµα των αστικών δικογράφων, αποζηµιώσεις κ.λπ., που καταβάλλονται στην τοπική ∆.Ο.Υ. Νεάπολης, είναι συνολικά ένα πολύ µεγάλο ποσό χρηµάτων, που αυξάνει σηµαντικά τον κύκλο των εργασιών της και τα οικονοµικά δικαιώµατα της περιοχής, αλλά και εξυπηρετούνται καλύτερα τόσο οι υπόχρεοι όσο και οι δικαιούχοι.
Σε περίπτωση µη ύπαρξης του Ειρηνοδικείου Ανασελίτσας τα σηµαντικά αυτά ποσά θα καταβάλονταν στη ∆.Ο.Υ. της έδρας του δικαστηρίου.
Λόγω της ύπαρξης του Ειρηνοδικείου εξυπηρετούνται καλύτερα οι Αστυνοµικές Υπηρεσίες για την εκδίκαση των βεβαιωµένων παραβάσεων, από τις οποίες προκύπτει σηµαντικό όφελος και για τους ∆ήµους της περιοχής.
Οι δαπάνες διατήρησης των γραφείων δικηγόρων και ∆ικ. Επιµελητών συµβάλλουν σηµαντικά στην οικονοµία της Νεάπολης και της περιοχής.
Από τις διάφορες δαπάνες τις Υπηρεσίας αλλά και από το προσωπικό που υπηρετεί σ’ αυτήν προκύπτει οικονοµικό όφελος στην έδρα της Υπηρεσίας.
Στην περίπτωση κατάργησης Ειρηνοδικείου (κατά συνέπεια της περιφέρειάς του) δυνατόν να προκληθεί ταυτόχρονα η κατάργηση και µιάς σειράς άλλων υπη-ρεσιών που το έργο τους έχει άµεση σχέση µε την υπηρεσία του Ειρηνοδικείου.
VΙΙ.- AΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
Στην Υπηρεσία του Ειρηνοδικείου Ανασελίτσας κατά βάση απασχολούνται σαν προβλεπόµενοι ένας ∆ικαστής (Ειρηνοδίκης) και ένας ∆ικαστικός Υπάλληλος (Γραµµατέας).
Είναι αναγκαίο βέβαια βοηθητικό προσωπικό, δηλαδή µόνιµος Επιµελητής ∆ικαστηρίων και µόνιµη καθαρίστρια, που δεν υπάρχουν.
Σε µία ανακατανοµή των τοπικών αρµοδιοτήτων των Ειρηνοδικείων κατά την οποία το Ειρηνοδικείο Ανασελίτσας λόγω θέσεως, αλλά και για άλλους υπηρεσια-κούς λόγους µπορεί να εξυπηρετήσει καλύτερα πολύ µεγαλύτερη περιφέρεια και πρώτιστα τους οικισµούς της Κοινότητας Πενταλόφου και του ∆ήµου Ασκίου του Ν. Κοζάνης, το σύνολο του προσωπικού που θα απασχολείται στο Ειρηνοδικείο Ανασελίτσας µπορεί να ανέλθει στα έξι (6) τουλάχιστον άτοµα. Μη αποκλειοµένης τότε και µιάς µελλοντικής µεταβολής και αναβάθµισης της καθ’ ύλην αρµοδιότητάς του, οπότε το σύνολο του προσωπικού θα υπερβεί τα δέκα (10) άτοµα.
Στην έδρα του Ειρηνοδικείου (Νεάπολη) έχουν τα γραφεία τους δικηγόροι των οποίων ο αριθµός κυµαίνεται από 8-10 και υπάρχει µεγάλη πιθανότητα να αυξηθεί. Στον αριθµό αυτό προστίθεται και ένας αριθµός ασκουµένων δικηγόρων και γραµµατέων τους. Λόγω της ύπαρξης των παραπάνω δικηγορικών γραφείων, στην έδρα του Ειρηνοδικείου έχει Γραφείο µία ∆ικαστική Επιµελήτρια.
Στην έδρα του Ειρηνοδικείου λειτουργεί το Υποθηκοφυλακείο Ανασελίτσας, που είναι και αυτό Υπηρεσία του Υπουργείου ∆καιοσύνης και απασχολεί µία Υποθηκοφύλακα µε Γραµµατέα-βοηθό της, και έχουν τα Γραφεία τους τρείς (3) Συµβολαιογράφοι, µε ανάλογο αριθµό Γραµµατέων-βοηθών τους.
Με µία, από την πράξη επιβαλλόµενη, διεύρυνση της περιφέρειας του Ειρηνοδικείου Ανασελίτσας και κατά συνέπεια ταυτόχρονη ταύτισή της µε την περιφέρεια του Υποθγηκοφυλακείου Ανασελίτσας θα επέβαλε την απασχόληση περισσοτέρων Γραµµατέων-Βοηθών στο Υποθηκοφυλακείο Ανασελίτσας καθώς και την αύξηση των θέσεων των Συµβολαιογράφων και των υπαλλήλων-βοηθών τους.
Από την ύπαρξη λοιπόν της Ειρηνοδικειακής Περιφέρειας και τη λειτουργία της Υπηρεσίας του Ειρηνοδικείου Ανασελίτσας και του Υποθηκοφυλακείου Ανασελίτσας, απασχολούνται µε τα σηµερινά δεδοµένα στη Νεάπολη περί τα 30 άτοµα και µε διεύρυνση της περιφέρειάς του τα απασχολούµενα άτοµα θα υπερβούν τα 55.
VIII.- ΣΤΕΓΗ – ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ
Η Υπηρεσία του Ειρηνοδικείου στεγάζεται από της επανασυστάσεώς του (1973) µέχρι σήµερα σε µισθωµένο, µε ευνοϊκό µίσθωµα, ισόγειο κατάστηµατος του ∆ήµου Νεάπολης που διαθέτει κεντρική θέρµανση. Οι χώροι τους οποίους έχει µισθωµένους ήδη µέχρι το έτος 2012, είναι ένα γραφείο ∆ικαστών (Ειρηνοδίκη), ένα γραφείο Γραµµατείας, ένα δωµάτιο Αρχείο-αποθήκη, µία Αίθουσα συνεδριάσεων (ακροατήριο) και WC, καλύπτουν σε ικανοποιητικό βαθµό τις ανάγκες, για την εύρρυθµη λειτουργία της υπηρεσίας, µέχρι την απόκτηση ειδικά κατασκευασµένου δικαστικού κτιρίου, δεδοµένου ότι µετά την λήξη της ισχύουσα σύµβασης, στη Νεάπολη είναι δύσκολο να εξευρεθεί ειδικός χώρος για µίσθωση που να εξυπηρετεί σε ικανοποιητικό βαθµό τις ανάγκες της υπηρεσίας του Ειρηνοδικείου.
Η Υπηρεσία του Ειρηνοδικείου διαθέτει στοιχειώδη βιβλιοθήκη νοµικών συγγραµµάτων, διαρκές βιβλιοδετηµένο αρχείο από του έτους 1945 µέχρι σήµερα και πλήρη εξοπλισµό επίπλων και µηχανηµάτων (γραφεία, καθίσµατα, φοριαµοί, ράφια αρχείου, πλήρη εξοπλισµό ακροατηρίου, γραφοµηχανηµάτων και µία πλήρη µονάδα Η/Υ) προσαρµοσµένα στους παραπάνω µισθωµένους χώρους.
Η Υπηρεσία του Υποθηκοφυλακείου Ανασελίτσας στεγάζεται σε ιδιωτικό µισθωµένο οίκηµα.
ΙΧ.- ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ – ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Η Υπηρεσία του Ειρηνοδικείου Ανασελίτσας µε έδρα την κωµόπολη Νεάπολη Βοΐου Ν. Κοζάνης, πρώην πρωτεύουσα της Επαχίας Ανασελίτσας (Βοΐου), λόγω των προαναφερθέντων προνοµιακών δεδοµένων, από της ιδρύσεώς της µέχρι σήµερα, επί 90 σχεδόν έτη, µε υποδειγµατική λειτουργία και οργάνωση, συνεχώς βελτιούµενη, επετέλεσε και επιτελεί υψηλό υπηρεσιακό, κοινωνικό, οικονοµικό, αναπτυξιακό και εθνικό έργο υπέρ των κατοίκων της περιφέρειάς του, της ακριτικής περιοχής της Επαρχίας Βοΐου Ν. Κοζάνης, της Περιφέρειας του Πρωτοδικείου Κοζάνης και της Χώρας µας γενικώτερα.
Η παρουσία του υπηρετούντος ∆ικαστικού λειτουργού, σε συνδυασµό µε τον συνεργαζόµενο µε αυτόν νοµικό κόσµο και τις λοιπές υπηρεσίες δίνει λύσεις σε πολλά θέµατα.
Τηρώντας σωστά και ελεγχόµενα τους Νόµους της Πολιτείας απονέµει τάχιστα την δικαιοσύνη της αρµοδιότητάς του και εξυπηρετεί άριστα το κοινό.
Λαµβανοµένων υπόψη όλων αυτών και δεδοµένου ότι η ανάπτυξη της επαρχίας και των αποµεµακρυσµένων περιοχών της χώρας, προϋποθέτει την ύπαρξη και καλή λειτουργία των απαραιτήτων κρατικών υπηρεσιών, χωρίς να αποκλείεται µία µελλοντική µεταβολή της καθ’ ύλην αρµοδιότητάς του και αναβάθµισή του, είναι αναγκαία η ύπαρξη της Υπηρεσίας του Ειρηνοδικείου µε µία δικαιούµενη, αλλά και χάρη της τάξεως, διεύρυνση της Ειρηνοδικειακής Περιφερείας του (όπως προτείνεται στον προαναφερθέντα πίνακα µεταβολών της τοπικής αρµοδιότητας) µε την οποία απαραίτητα πρέπει να ταυτισθεί και η περιφέρεια του Υποθηκοφυλακείου Ανασελίτσας, στη σηµερινή έδρα του τη Νεάπολη.
Για την καλή λειτουργία της Υπηρεσίας αυτής επιβάλλεται η ίδρυση δικαστικού µεγάρου στη Νεάπολη.
Το δικαστικό αυτό κτίριο που θα ανεγερθεί σε κατάλληλο οικόπεδο µε εύκολη πρόσβαση σε οδό της πόλης αρκετού πλάτους και ικανό χώρο στάθµευσης αυτοκινήτων, όπως προβλέπουν οι σχετικές Οδηγίες του Υπουργείου ∆ικαιοσύνης, θα στεγάσει τις υπηρεσίες του Ειρηνοδικείου Ανασελίτσας και του Υποθηκοφυλακείου Ανασελίτσας, που υπάγονται στο Υπουργείο ∆ικαιοσύνης, µε πρόβλεψη µελλοντικής αναβάθµισης του δικαστηρίου.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι: 1) Το υπόγειο του κτιρίου αυτού πρέπει να διαθέτει γκαράζ και χώρο εγκαταστάσεων κεντρικής θέρµανσης, 2) Το ισόγειο του κτιρίου αυτού πρέπει να διαθέτει α) αίθουσα συνεδριάσεων δικαστηρίου, β) γραφείο Γραµµατείας εκκαθάρισης ποινών, γ) γραφείο δικηγορικού Συλλόγου, δ) δωµάτιο προσωρινής κράτησης, ε) γραφείο Αστυνοµικής δύναµης και στ) Βοηθητικούς χώρους (Κυλικείο, Αποθήκη, WC, κ.λπ.) και 3) Ο 1ος όροφος (µε δύο ανεξάρτητες εισόδους κατά Υπηρεσία), Α) Γιά το Ειρηνοδικείο: α) γραφείο ∆ικαστών, β) δύο γραφεία γραµµατείας, γ) γραφείο Επιµελητών ∆ικαστηρίων, δ) γραφείο Αρχείου, ε) γραφείο προσερχοµένου για εκτέλεση υπηρεσίας προσωπικού άλλων ∆ικαστι-κών Υπηρεσιών, στ) γραφείο ∆ικηγορικού Συλλόγου, ζ) Εφεδρικά γραφεία για µελλοντική αναβάθµιση του ∆ικαστηρίου, η) Βοηθητικούς χώρους (WC, χώλ κ.λ.π.), Β) Για το Υποθηκοφυλακείο: α) γραφείο Υποθηκοφύλακος, β) γραφείο γραµµατείας, γ) δύο γραφεία αρχείου, δ) Βοηθητικούς χώρους (WC, Αποθήκη, χώλ, κ.λπ.).
Βεβαίως, µετά την οποιαδήποτε διεύρυνση της αρµοδιότητας του Ειρηνοδικείου πρέπει να πραγµατοποιηθεί άµεσα και η στελέχωσή της µε το απαραίτητο προσωπικό.
Είναι δεδοµένη η πρόθεση της τοπικής αυτοδιοίκησης να διατηρηθούν και εκσυγχρονισθούν υπηρεσίες που υφίστανται στην έδρα και τους οικισµούς της και να δηµιουργηθούν χάρη της τοπικής ανάπτυξης και της αποκέντρωσης και απαραίτητες νέες. Γι αυτό θεωρώ δεδοµένο ότι θα συµβάλει µε κάθε τρόπο στην ανεύρεση του καταλλήλου οικοπέδου για ανέγερση δικαστικού κτιρίου.
Η οποιαδήποτε πεποίθηση ή µελετώµενη απόφαση, οριστικής κατάργησης Ειρηνοδικείων, που δεν πραγµατοποιήθηκε ποτέ από της ιδρύσεως των δικαστηρίων, αν ήθελε πραγµατοποιηθεί σε Ειρηνοδικεία της θέσεως, της καταστάσεως, της υπηρεσιακής προσφοράς αλλά και των µελλοντικών δυνατοτήτων του Ειρηνοδικείου Ανασελίτσας, πέραν των πολλών προβληµάτων που θα δηµιουργηθούν στην απονοµή της δικαιοσύνης, θα αποτελέσει πράξη ολοσχερούς συρρίκνωσης και τελικής καταστροφής µιάς αποµεµακρυσµένης, παραγωγικής αλλά προβληµατικής και ακριτικής περιοχής όπως η επαρχία Βοΐου του Νοµού Κοζάνης µε ταυτόχρονη καταδυναστευτική και δαπάνηρή απονοµή της δικαιοσύνης για έναν πληθυσµό ο οποίος θα απέχει από την πόλη όπου θα υπάρχει δικαστήριο πολύ µεγάλη απόσταση ( 60 µε 100 χιλιόµετρα) και δεδοµένου ότι ο µεγαλύτερος αριθµός των παραγόντων της δίκης κινείται µε ιδιωτικά µεταφορικά µέσα και εκεί δεν υπάρχουν χώροι στάθµευσης, καθίσταται πλέον δυσχερής η εξυπηρέτηση του πληθυσµού αυτού.
Λόγω της ταχύτητας των συντελουµένων τοπικών και διεθνών µεταβολών, δεν είναι εύκολο να διαγνωσθεί από τώρα πόσο πολύ χρήσιµη µπορεί να αποβεί στο µέλλον µια τέτοια οργανωµένη ∆ικαστική Υπηρεσία, όπως και ποιά άλλα προβλήµατα, πέρα από τα παραπάνω, µπορεί να δηµιουργηθούν από την µη ύπαρξή της.
Συνεπώς και για το λόγο αυτό και αφού διαρκούν οι µεταβολές αυτές πιστεύ-ουµε ότι δεν είναι δυνατή κατάργηση ∆ικαστικών Υπηρεσιών.
Η διαφύλαξη και η αναβάθµιση του πολιτισµού τον οποίο επιτυγχάνει κάθε κοινωνία µέχρι κάποια χρονική στιγµή, είναι υποχρέωση του κάθε ατόµου, αλλά και πολύ περισσότερο της οργανωµένης πολιτείας, η οποία δεν πρέπει ποτέ για το σκοπό αυτό να εµφανισθεί φειδωλή.
Εργασία του κ. Μενέλαου Παπατόλιου
∆ικαστικού Υπαλλήλου


Σύντομη Ιστορική αναφορά στην Νεάπολη
ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ

Η Νεάπολη ανήκει γεωγραφικά και διοικητικά στην Επαρχία Βοίου του Νομού Κοζάνης. Είναι
κτισμένη στο δυτικό πρανές του ποταμού Αλιάκμονα , τοποθεσία που επιτρέπει το άνετο
αγνάντεμα του όρους Σινιάτσικου ή Ασκιού. Δυτικότερα. απλώνεται ο ορεινός όγκος του Βόιου
όρους και στα νοτιοανατολικά της το όρος βούρινο .Ένα οδικό δίκτυο καλής κατάστασης
επιτρέπει την άνετη επικοινωνία της με την Κοζάνη (50 χμ.) την Καστοριά (25χμ.) και τα
Ιωάννινα (200 χμ).

Η ΝΕΑΠΟΛΗ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ

Στην ευρύτερη περιοχή της Νεάπολης , βρίσκονταν η αρχαία πόλη Λεβαία, πρωτεύουσα της
επαρχίας Ελιμείας. Η Νεάπολη λεγόταν Λειψίστα, ή Λειψίστι , ονομασία που αποτελεί εξέλιξη
της αρχαίας ονομασίας Λεβαία που μετατράπηκε σε Λεβίστα ή Λεπίστα. Το όνομα Νεάπολη
δόθηκε με Διάταγμα της 1/12/1928 με το οποίο και το όνομα της επαρχίας που ήταν
Ανασελίτσα μετατράπηκε σε Βόιο που έχει απόλυτη σχέση με το όρος Βόιον , το οποίο
αποτελεί και τα δυτικά της όρια.
Αν λάβουμε υπόψη ότι η πρώτη Μακεδονική Δυναστεία ιδρύθηκε από τον Περδίκκα τον Α΄
κατά τον 6ο ή 7ο αιώνα, τότε η ιστορία της κωμόπολης έχει τις ρίζες της πολύ βαθιά. Είναι
βεβαιωμένο από τα αρχαιολογικά ευρήματα ότι η Νεάπολη είχε ζωή από την νεολιθική εποχή
,μεταβαίνει στην εποχή του χαλκού, επεκτείνεται στην αρχαϊκή κλασική εποχή και συνεχίζει
την ύπαρξή της στην ρωμαϊκή και βυζαντινή εποχή.
ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ
Την περίοδο της Τουρκοκρατίας η Νεάπολη, λόγω της μεγάλης σημασίας της γεωγραφικής της
θέσης, έγινε αμέσως από τους Τούρκους διοικητικό και οικονομικό κέντρο της ευρύτερης
περιοχής.
Τούρκοι αιμοχαρείς, εισέβαλαν στη Νεάπολη και εφόνευσαν όλους τους άρρενες κατοίκους
από ηλικίας 14 μέχρι και 60 χρόνων. Εξήρεσαν από το μακελειό αυτό τα μικρότερης ηλικίας
παιδιά και τις γυναίκες, τις οποίες, κατά διαταγή του Σουλτάνου που πληροφορήθηκε τη
σφαγή, νυμφεύτηκαν Τούρκοι. Στην επίδραση των Ελληνίδων γυναικών, που προσήχθησαν
δια της βίας στα Τουρκικά κονάκια, οφείλονται τα χριστιανικά αισθήματα των Τούρκων έναντι
των Ελλήνων. Τα τέκνα των Ελλήνων που διέφυγαν τη σφαγή, όταν μεγάλωσαν, απετέλεσαν
τους πρώτους ντόπιους κατοίκους της Νεάπολης.
Ο Γάλλος ιστορικός Φραγκίσκος Πουκεβίλ, που ήταν πρόξενος της Γαλλίας στον Αλή Πασά,
στο έργο του «Ταξίδι στη Δυτική Μακεδονία», που το πραγματοποίησε την άνοιξη του 1806,
αναφέρει επί λέξει τα εξής για τη Νεάπολη:
Την πόλη Λιαψίστι ή Λιψίστι που οι Έλληνες τη λένε Ανασελίτσα, την ίδρυσαν τον 14ο αιώνα
μία ομάδα Βαρδαριώτες ( Ούγγροι αιχμάλωτοι των Βυζαντινών, ασιατικής καταγωγής που
εγκαταστάθηκαν στην κοιλάδα του Αξιού ποταμού γύρω στα 934 μ.χ.) που ήταν μωαμεθανοί
και τους έστειλαν οι σουλτάνοι να αντικαταστήσουν τους χριστιανούς που είχαν σφάξει ή
είχαν σύρει στα σκλαβοπάζαρα. Ο Βαγιαζίτ, με το παράνομα Ιλντερίμ ή Κεραυνός, έφερε
πρώτος αυτός την καταστροφή στο μέρος αυτό. Την ξανακατέστρεψε ύστερα ο Μουράτ ο Β΄,
μα την πρόσεξε ο Μεχμετ (Μωάμεθ) ο Β΄ που καταπιάστηκε, ύστερα από την άλωση της
Κωνσταντινούπολης, να οργανώσει απ' την αρχή την ερημωμένη Ελλάδα. …..οι Μωαμεθανοί,
που οι διάδοχοι του εγκατέστησαν στην Ελίμεια, ίδρυσαν εκεί μία καινούργια πόλη, που είναι
η Ανασελίτσα. Η στρατηγική της θέση απάνου σε μια γραφική κορφή, που την πλαταίνει ένα
ύψωμα στη μέση, επιτρέπει ν’ αγναντεύει κανείς ολάκερο τον κάμπο.
Η επαρχία της Ανασέλιτσας που, όπως πιστεύω, είναι η Ελίμεια των αρχαίων. Τα χωριά της,
είναι εβδομήντα κι έχουν χίλιες εφτακόσιες φαμίλιες ή οχτώ χιλιάδες τετρακόσιες εξήντα
(8.460) ψυχές χριστιανούς, μωαμεθανούς και τσιγγάνους. Μέσα σ’ αυτά τα νούμερα η πόλη,
όπου βρισκόμουνα, δεν είχε παρά μόνο χίλιες διακόσιες (1.200) ψυχές με τούρκικη θρησκεία.
Σε σημειώσεις που συνέταξε ο Ταγματάρχης Μηχανικού Νικόλαος Σχοινάς το 1886 αναφέρει
τα εξής:
ΛΕΙΨΙΣΤΗ (Ανασελίτσα) πρωτεύουσα ομωνύμου Κάζα έχοντος εν όλω 24 χιλιάδας χριστιανούς
και 17 χιλιάδας μωαμεθανούς, 430 ημιόνους, 900 ίππους, 200 όνους, 600 βόας και 250 κάρρα
εγχωρίου κατασκευής, 7 ατελή ξυλουργεία και μικρά σιδηρουργεία, και περιλαμβάνοντος 50
χριστιανικά χωρία και 29 οθωμανικά, αλέθοντα εις 23 υδρόμυλους. Ολόκληρον το διαμέρισμα
παράγει ετησίως ως έγγιστα 60 χιλ. κοιλά σίτου, 65 χιλ. κοιλά κριθής και 24 χιλ. κοιλά
αραβοσίτου, προς δε 75 χιλ. οκάδας άχυρου και 15 χιλ. οκάδας χόρτου.
Η κωμόπολις κείμενη επί λοφοσειράς, έχει 2500 κατοίκους, ων οι πλείστοι μωαμεθανοί, 4
τεμένη, 1 εκκλησίαν, 8 χάνια 250 ίππων και ισαρίθμων ανδρών, 6 κλιβάνους, 3 αποθηκας και
φρεάτια. Οι ενταύθα Οθωμανοί, αγνοούντες καθόλου την τουρκικήν, ομιλούσι την ελληνικήν
και καλούνται Βαλαχάδες. Διαιρείται εις εξ συνοικίας, ων η χριστιανική κείται αρκτικός, και έχει
βρύσεις, ων το ύδωρ μετοχεύεται από του χωρίου Καλιστράτη, έχοντος 45 οικογ. αίτινες τον
χειμώνα μόνον εν τω χωρίω παραμένουσι. Το πλείστον των οικιών και τα τεμένη εισί
λιθόκτιστα, έχει δε καφεία (εννοεί καφενεία), καταστήματα, καθ’εκάστην Πέμπτην τελείται
εβδομαδιαία αγορά. Οι αυτόσε έλληνες εισί παντοπώλαι και μικρά καταστήματα έχουσι.

ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ
Η απελευθέρωση της πόλης μετά από 526 χρόνια Τούρκικης σκλαβιάς έγινε στις 20
Οκτωβρίου 1912 , με την σημαντική συνδρομή Κρητών οπλαρχηγών. Δυστυχώς
ανακαταλήφθηκε από τους Τούρκους την 1η Νοεμβρίου 1912 και πυρπολήθηκε ο ιερός ναός
του Αγίου Νικολάου και στη συνέχεια όλη η πόλη. Η κάτοικοι της κατέφυγαν στην Σιάτιστα
όπου έδωσαν την τελική μάχη. Η Νεάπολη ήταν και πάλι ελεύθερη στις 8 Νοεμβρίου 1912.
Με την απελευθέρωσή της από τους Τούρκους, άρχισε η ανασυγκρότηση της Νεάπολης. Νέοι
κάτοικοι από τα γύρω χωριά εγκαταστάθηκαν σ’ αυτήν ,ιδρύθηκαν διάφορες
μικροεπιχειρήσεις, κυρίως εμπορικές, έγινε η εγκατάσταση διαφόρων Δημοσίων υπηρεσιών,
κτίσθηκαν καινούργια σπίτια και μαγαζιά, έγιναν έργα κοινής ωφελείας και η ζωή πήρε ένα
δρόμο εξελικτικής πορείας.
Το 1923 ,μετά την Μικρασιατική καταστροφή , ο πληθυσμός της Νεάπολης ήταν μικτός με
ελληνικό πληθυσμό και 130 μουσουλμανικές οικογένειες. Με την ανταλλαγή των πληθυσμών
ήρθαν στην Νεάπολη 240 προσφυγικές οικογένειες (περίπου 1000 άτομα) μέχρι το 1928.Έτσι
η Νεάπολη από ένας μικρός οικισμός έγινε απότομα μια κωμόπολη, με ένα μικτό πληθυσμό
εντόπιων και προσφύγων που έφτανε τα 1200-1300 άτομα. Η έλευση και εγκατάσταση των
προσφύγων ,καίτοι δεν ήταν απαλλαγμένη από μικροπροβλήματα, έδωσε νέα ζωή στην
κωμόπολη και διαμόρφωσε ευοίωνες συνθήκες οικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής
προόδου.

ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΟΧΗ

Στις 25 Απριλίου του 1939 κηρύσσεται μερική επιστράτευση στα παραμεθόρια διαμερίσματα
της Δυτικής Μακεδονίας και Ηπείρου. Τόπος συγκέντρωσης των επιστρατευθέντων ήταν η
Νεάπολη. Σ’ αυτήν συγκροτήθηκε το 53ο Σύνταγμα πεζικού που έγραψε αργότερα σελίδες
δόξας στην Αλβανία.
Η μαύρη κατοχή άρχισε με την διέλευση στην Νεάπολη πρώτα των Γερμανικών
στρατευμάτων και λίγο αργότερα των Ιταλών το Μάιο του 41 και κράτησε τρεισήμισι σκληρά
και δύσκολα χρόνια ,γεμάτα κακουχίες , πείνα , εξαθλίωση και θάνατο.
Στις 9 Οκτωβρίου του 43 Γερμανοί περικυκλώνουν την Νεάπολη και την πυρπολούν.
Σκοτώνουν , εκτελούν και αιχμαλωτίζουν πολλούς κατοίκους. Τα μισά περίπου σπίτια της
καίγονται. Ακολούθησε η μαύρη περίοδος της Ελληνικής ιστορίας, ο εμφύλιος πόλεμος
Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΝΕΑΠΟΛΗ
Το 1986 η Νεάπολη έγινε Δήμος και υπάχθηκαν σε αυτόν 25 γειτονικές κοινότητες. Σύμφωνα
με την απογραφή του 2001 ο συνολικός πληθυσμός του Δήμου είναι 5.097 κάτοικοι ενώ της
Νεάπολης 2.268 άτομα.
Σήμερα η Νεάπολη είναι μια σύγχρονη κωμόπολη χωρίς παραδοσιακή στοιχεία. Η όψη της με
τα πολλά καινούργια κτήρια , τα πάρκα , τις παιδικές χαρές , τους πεζόδρομους, τις μικρές
πλατείες καθώς και η υποδομή της σε δημόσιες υπηρεσίες, τράπεζες, πυροσβεστική ,
αστυνομία, εφορία, αγροτικό ιατρείο , ξενοδοχείο, γήπεδο, κλειστό γυμναστήριο κτλ ,δίνει την
αίσθηση στον απλό επισκέπτη μιας μεγαλύτερης πόλης. Δυστυχώς όμως τα γνωστά
προβλήματα της ανεργίας και της εσωτερικής μετανάστευσης που μαστίζουν την Ελληνική
επαρχία ταλαιπωρούν και την πόλη μας.

Τα ιστορικά στοιχεία είναι απο το βιβλίο του Αλκιβιάδη Νέττα : Χρονικά Νεάπολης
Βοΐου-Κοζάνης.
''Μικρασιάτικος Καρσιλαμάς''με το συγκρότημα του Νίκου Αδαμόπουλου από το Καλονέρι